Arabuluculuk faaliyeti yargısal yolu bertaraf ederek, arabuluculuk konusu uyuşmazlığı sonlandıracak şekilde tarafları tatmin ve tazmini amaçlayan alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur. Arabuluculuk, objektif ve alanında uzman üçüncü kişinin yardım ettiği bir çeşit kolaylaştırılmış müzakeredir. Arabuluculuğun uygulanması, taraflar arasında yapılan arabuluculuk sözleşmesiyle gerçekleşebileceği gibi mahkemenin talebi üzerine de gerçekleşebilir. Yargı yolunun aksine arabuluculuk faaliyetinde davacı ve davalı sıfatları bulunmayıp taraf sıfatı haizdir. Taraflar arabuluculuk faaliyetine iradi ve kanuni temsilcileri ile katılabileceği gibi süreçte katkı sağlayacak ve mevcudiyetinde gerekli olan, bilgisine danışılması fayda sağlayacak üçüncü kişilerin de katılmasına müsaade edebilmektedir. Arabuluculuk sürecine en hakim olan temel ilkelerden birisi gizlilik ilkesidir. Taraflar yargılama sürecinin aleni olması nedeniyle menfaatlerinin ve sırlarının herkesçe öğrenilmesi ihtimalinden doğacak sorunlardan kaçmak için de arabuluculuk sürecine başvurabilmektedir. Taraflar arabuluculuk sürecinde ileri süreceği herhangi bir delil, belge ve sair tüm araçları ileride doğacak yargılamada geri bırakabilir ve bunların aleyhine kullanılmasına engel olabilir. Arabuluculuk sürecinde arabulucu dahil, taraflar ve yönteme katılan üçüncü kişiler bakımından sır saklama yükümlülüğü bulunmaktadır ayrıca bunu taraflar arabulucu ve arabuluculuk sözleşmeleri ile sağlanabileceği gibi kanuni düzenlemelerle de hüküm altına alınabilmektedir.
Arabulucu, arabuluculuk faaliyeti boyunca aktif değil pasif konumdadır. Arabulucunun süreç boyunca yapması gereken tarafları aydınlatmak, optimal çözümlere önayak olmak, süreci canlı tutup taraflar arası iletişimin korunmasını sağlamaktır. Arabuluculuk faaliyetinde egemen olan bu süreci sonlandıracak ve anlaşmaya varacak kişiler taraflardır, arabulucu taraflar arası diyalog sürecine işlerlik kazandırmaktadır. Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda imzaladığı anlaşma arabulucunun, tarafların avukatlarının ve imzalarının olması halinde ilam niteliği taşıyan bir belge halini almaktadır. Her bir dava arkadaşı bağımsız bir şekilde kendi hakkını kullanarak cebri icraya başvurabilmektedir.